Skip to main content

Posts

Showing posts from December, 2024

MIJARÊN BALKÊŞ ÊN DERÛNNASIYÊ

Derûnnasî qadeke berfireh e ku gelek mijarên balkêş di nava xwe de vedihewîne. Di vê nivîsê de, em ê li ser hin mijarên herî balkêş ên vê qadê rawestin ku bala hem akademîsyenan hem jî gel dikişînin. Em ê li ser deh mijarên cuda hûr bibin û wan bi kurtasî dahûrîn in. Derûnnasiya Derûndînok (Psychedelic Psychology) Derûnnasiya derûndînok lêkolîna bandora madeyên derûndînok (weke LSD, psîlosîbîn, û DMT) li ser hişmendî û tevger û reftarên mirov dike. Ev qad di salên dawî de bala lêkoleran zêde kişandiye, bi taybetî ji ber potansiyela van madeyan di tedawiya nexweşiyên derûnî de. Lêkolînên dawî nîşanî me didin ku madeyên derûndînok dikarin di tedawiya depresyonê, stresa piştî trawmayê û nexweşiya obsesîf-kompûlsîf de bi bandor bin. Mînakek balkêş, xebata Carhart-Harris û hevkarên xwe (2021) e ku bandora psîlosîbîn (madeya çalak a kuçikan) li ser depresyona giran lêkolaye. Encamên vê xebatê nîşan dan ku tedawiya bi psîlosîbîn dikare bi qasî dermanên antî-depresîf ên standard bi bando...

GEŞEDANA MIROV

Geşedan (Development) di warê derûnnasiyê de mijareke bingeh û berfireh e ku hemû qonaxên jiyana mirov vedihundirîne. Ev pêvajo, ji destpêka jiyanê heta dawiya wê didome û bandoreke mezin li ser çawaniya jiyana mirov dike. Di vê nivîsê de, em ê li ser geşedanê û beşên wê yên cûrbicûr rawestin. Çarçoveya Giştî ya Geşedanê Geşedan pêvajoyeke domdar û tevlihev e ku ji destpêka jiyanê dest pê dike û heta dawiya jiyanê berdewam dike. Ev pêvajo hemû veguherînên fîzîkî, hişmendî, hestî û civakî yên di jiyana mirov de vedihundirîne. Li gorî bîrdoziya ekolojîk a Bronfenbrenner, geşedana mirov encama têkiliyên aloz û girîft ên di navbera takekes û hawirdora wî/wê de ye. Di vê modelê de, takekes di nav çendîn pergalên hevgirtî de ye ku ji malbatê dest pê dike û heta civak û çanda berfirehtir dibe. Her pergal bandoreke taybet li ser geşedana mirov dike û ev bandor di nav demê de vediguhere. Geşedana Derengmayî Geşedana derengmayî rewşek e ku di wê de zarok nikarin di dema xwe de bigihîjin ...

KERB (HATRED)

Kerb (nefret), di qada derûnnasiyê de weke hesteke aloz, girîft û domdar tê dîtin ku bandoreke giring li ser tevger, reftar, fikr û hizirkirina mirov dike. Di vê nivîsê de, em ê bi kurt û kurmancî vê hestê, bi çavkaniyên wê, bandorên wê û rêbazên serederîkirinê binirxînin. Bi vê yekê, em ê hewl bidin ku têgihiştina vê hesta dijwar fêm bikin û çarçoveya wê ya teorîk û pratîk diyar bikin. Pênaseya Kerbê û Cihê Wê di Nav Hestan de Di nav spektrûma hestên mirov de, kerb cihekî taybet digire. Ew ji hestên demkurt ên weke hêrs, bizdan û aciziyê cuda ye, ji ber ku xwedî taybetmendî û xusûsiyetên domdar û kûr e. Li gorî Teoriya Hestên Bingehîn ya Ekman, kerb ne di nav hestên bingehîn de ye, lê weke hesteke aloz û tevlihev tê nirxandin ku ji kombûna çend hestên bingehîn pêk tê. Kerb dikare weke "hesteke neyînî ya domdar û bihêz a li hemberî takekesekî an komekê" were pênase kirin. Ev pênase giringiya domdarî û bihêzbûna vê hestê derdixe pêş. Cudahiya di navbera kerb û hêrsê de...