Skip to main content

Posts

Showing posts from May, 2025

HIN RÊBAZÊN ÇARESERIYA DERÛNÎ

Terapiya derûnî rêbazeke zanistî ye ku ji bo çareserkirina arîşe û kêşeyên derûnî û geşkirina qenciya hiş-î-mendî tê bikaranîn. Di vê sedsalê de, gelek rêbazên nû yên derûnterapiyê hatine geşkirin ku her yek ji wan li ser bingehên zanistî yên cuda disekine û ji bo arîşe û kêşe û nexweşiyên taybetî hatine amadekirin. Ev rêbaz ne tenê girîft û gelemşeyên derûnî çareser dikin, lê di heman demê de alîkariyê didin takekesan ku jiyaneke bi qenc û bi nirx bijîn. Li vir, em ê rêbazên herî girîng ên çareseriya derûnî (derûnterapî) bi awayekî bi kurtasî be jî binirxînin.   Terapîya Pejirandin û Pabendiyê – TPP Terapîya Pejirandin û Pabendiyê (Acceptance and Commitment Therapy – ACT) rêbazeke derûnî ya nûjen e ku li ser çarçoveya zanista reftarî-kontekstî (Contextual Behavioral Science) disekine. Ev derûnterapî di sala 1980î de ji aliyê Steven Hayes ve hat damezrandin û ji bo çareserkirina gelek gelemşe û girîftên derûnî tê bikaranîn. Felsefeya bingehîn a vê terapiyê ew e ku mijar ne ...

HIŞÊ ÇÊKIRÎ – HÇ (ARTIFICIAL INTELLIGENCE – AI)

Destpêk Di serdema dîjîtal a îro de, Hişê Çêkirî (HÇ/AI) bûye mijara sereke ya gotûbêjan li seranserê cihanê. Ev teknolojî di hemû qadên jiyanê de bandorê li me dike û roj bi roj ev bandor berfirehtir dibe. Lêbelê, gelek caran em HÇê weke hêzeke derxweyî dibînin ku bandorê li me dike, bêyî ku em bizanibin çawa em bi xwe şikil û şemalê didinê. HÇ ne tenê me vediguherîne, lê di rastiyê de ew neynikeke xwezaya xwebûna me bi xwe ye. Kêşe û arîşe ne HÇ ye, Em bi xwe nin Piraniya gotûbêjên giştî yên dawî li ser hişê çêkirî wê weke hêzeke ku dê civakê ji nû ve bişikilîne, çi baş çi xerab, nîşan didin. HÇ wisa tê pêşkêşkirin weke tiştekî derxweyî, hebûneke ne-mirovî ku xwe dixe nav jiyana me û gefê li ser çawaniya jiyan û karê me dike. Fêm û têgihiştina bandora ku HÇ dê li ser jiyana me ya rojane bike girîng e. Lê beşeke girîng di vê gotûbêjê de kêm e. Dema ku em li ser vê teknolojiyê difikirin, têr nake ku em bipirsin ka dê çawa me vebiguhere. Divê em têbigihêjin ku ka em çawa HÇ dişi...

DAHÛRÎNEKE KURT A RÊNAS JIYAN

Di gotinên Rênas Jiyan de em rû bi rû kesayetîyeke kompleks in ku bi zimanekî metaforîk û sembolîk hewil dide êşa xwe ya kûr der bike. Ew ne tenê weke hunermendekî dipeyive, lê herweha weke takekesekî ku di nav qeyraneka nasnameya kûr de ye û li dû rêyeka derketinê digere. Dahûrîna derûnkolînerî (psîkoanalîtîk) a gotinên wî derfetê dide me ku em hin mekanîzmên derûnî yên kûr ên ku di binê hunermendiya wî de veşartî ne nas bikin. Dema ku Rênas Jiyan dibêje "Janya nasnameya birîn û hêrsê ye," ew di rastîyê de behsa trawmaya civakî dike ku di laşê wî de bicih bûye. Kurdistan di hişê wî de ne erdnîgarî ye, lê laşekî birîndar e ku êş û janan di xwebûna xwe de radike. Ev metafor nîşanî me dide ku wî erdnîgarî bi laşê xwe ve xwewekdîtin (identification) kiriye ango Kurdistan dibe ew û ew dibe Kurdistan. Ev cûre xwewekdîtin di derûnnasîyê de weke "nasnameya fûzyonî" tê zanîn ku mirov sînorên navbera hebûn û xwebûna xwe û heyberên din (tiştê-din) ji bîr dike. Ev proses d...

Déjà Vu

Destpêk Déjà vu ku ji Fransî tê wergerandin weke "berê dîtî", diyardeyeke derûnî ye ku mirov di jiyana xwe de bi awayekî balkêş ezmûn û tecrûbe dike. Ev hesta seyr a ku mirov tiştekî berê jiyaye lê nikare bi tevahî bîne bîra xwe, bûye mijara gelek lêkolînên zanistî û berhemên çandî. Di jiyana rojane de, em carinan di rewşeke nû de xwe hest dikin ku em berê jî di heman rewşê de bûne, cihekî berê dîtine an jî gotûbêjek berê kirine, tevî ku em dizanin ev cara yekem e ku em rastî vê rewşê tên. Ev ezmûn û tecrûbe ya ku hem tirsnak hem jî balkêş e, ji demên kevn ve baldariya mirovahiyê kişandiye ser xwe. Di vê nivîsê de, em ê li ser bingehên norozindewerî, bandorên derûnî û perspektîfên geşedana zindewerî ya diyardeya déjà vu bisekinin. Bi taybetî, çawa mejiyê mirov vê tecrûbeyê deşîfre dike û çima ev diyarde dikare di pêvajoya adaptasyona mirovî de rolek erênî bilîze, binirxînin. Ji bo vê yekê, em ê li ser bîrdoziyên norojenetîk û zanistî yên nûjen ên têkildarî vê diyardeyê ...