Skip to main content

Posts

Showing posts from June, 2025

TÊGIHIŞTINA BANDORA PÎGMALYON (PYGMALION EFFECT)

Destpêk Yek ji pirsên herî balkêş ên derûnnasiya civakî ev e: Ma bendewarî û hêviyên me yên binhîşî (subconscious) bandorê li ser tevger û reftarên kesên din dikin? Lêkolînên zanistî yên salên dawî nîşan dane ku bersiva vê pirsê erênî ye. Hêvî û bendewariyên me ne tenê tevger û reftarên kesên din dirûşînin, lê herweha bi rêya ragihandina nedevkî ( nonverbal communication ) veguheztineke hêzdar pêk tînin. Di vê pêvajoyê de, hevdilî ( empathy ) û xwe-zanîn ( self-awareness ) weke amûrên girîng xuya dibin û alîkariya me dikin ku pêşdaraz ( bias ) û hikmên xwe nas bikin û wan kêm û qels bikin. Ceribandina li ser mişkan Di destpêka salên 1960î de, di Zanîngeha Bakurê Dakota de ceribandineke girîng a derûnnasiyê bi xwendekaran re hate kirin. Ev ceribandin bi mişkên laboratûwarê re dihate kirin û amanca wê diyarkirina bandora hêvî û bendewariyan li ser performansê bû. Nîvê xwendekaran hatin agahdarkirin ku mişkên wan ji aliyê genetîkî ve amade bûn ku di fêrbûna derbazkirina labîren...

JAN Û JIYANA BÊWATE

Jan weke agirê sor e - ew ne pirs û girêk e, ew nîşana pirs û girêkê ye. Destpêk Vê serdema nûjen mirov di navbera gelek pirs û girêkên nû de hiştiye û yek ji wan pirs û girêkên herî kûr ew e ku mirov ji wateya jiyana xwe dûr ketiye. Ev dûrketina ji wateya jiyanê ne tenê pirs û girêkeka takekesî ye, lê di heman demê de pirs û girêkeka civakî ya mezin e ku bandora wê li ser hemû aliyên jiyana mirovî heye. Dema em li derdora xwe dinêrin, em dibînin ku mirov her roj li dijî vê pirs û girêkê di nava şer de ye. Sibê dest bi şol û kar dike, êvarê vedigere malê û di navbera van herdu deman de ji-xwe-dipirsiye: "Ez çi me? Çi wateya jiyana min heye? Ez çima li vir im?" Ev jixwepirsayarî pirs û girêka rojane ya bi milyonan mirovan e li ser rûyê erdê. Ev pirs û girêk ne tenê ji bo wan takekesan e ku di rewşeke xirab a aborî an civakî de ne. Ev pirs û girêk li cem wan takekesên jî heye ku ji aliyê aborî ve serkeftî ne, malbata wan heye, şol, kar û xebata wan heye, lê hîn jî hest ...

DI DERHEQÊ DERÛNKOLÎNERIYÊ (PSYCHOANALYSIS) DE Û TERMÊN DERÛNKOLÎNERIYÊ (PSYCHOANALYTIC TERMS)

Destpêk Derûnkolînerî ( psîkanalîz ) yek ji bîrdozî û pratîkên herî girîng ên derûnnasiyê ye ku di sedsala bîstan de cihekî taybet ji xwe re girtiye. Ev bîrdozî û rêbaza dermankirinê di navbera salên 1885-1939an de ji aliyê Sigmund Freud ve hatiye dîtin û heta îro jî ji aliyê derûnkolînerên (psîkanalîstên) li tevahiya dinyayê ve tê geşkirin û pêşxistin. Armanca vê xebatê nasandina psîkanalîzê weke bîrdozî û rêbazeke dermankirinê, vedîtin û geşedanên sereke yên vî warî û sepandina wê ya pratîkî ye. Pênaskirina Derûnkolîneriyê Derûnkolînerî hem bîrdoziyeke derheqê derûna mirov hem jî pratîkeke dermankirinê ye ku çar warên sereke yên sepandinê hene. Yekem, weke bîrdoziyeke derheqê karkirina hişê de tê bikaranîn. Duyem, weke rêbazeke dermankirina bêpergalî û pirs û girêkên derûnî de cih digire. Sêyem, weke rêbazeke lêkolînê tê sepandin. Çarem jî weke rêbaza lêkolîna diyardeyên çandî û civakî yên weke edebiyat, huner, sînema, perfo...