Skip to main content

TÊGEHÊN BINGEHÎN ÊN DERÛNNASIYÊ



v  Derûnnasî (psychology)

v  Reftar (behavior)

v  Hişmendî (consciousness)

v  Binhişî (subconscious)

v  Derhişî (unconscious)

v  Hest (emotion)

v  Bîr (memory)

v  Ramandin (thinking)

v  Fêrbûn / Hînbûn (learning)

v  Handan (motivation)


Beşa Geşedanê:


v  Geşedan (development)

v  Zarokatî (childhood)

v  Sîpebûn (adolescence)

v  Gihîştîbûn (adulthood)

v  Pîrbûn (aging)

v  Girêdana hestî (attachment)

v  Nasnameya zayendî (gender identity)

v  Xwebawerî (self-esteem)

v  Qonaxa geşedanê (developmental stage)

v  Geşedana venasînî (cognitive development)


Beşa Derûnnasiya Klînîkî:


v  Nexweşiya derûnî (mental disorder)

v  Depresyon (depression)

v  Anksiyete (anxiety)

v  Şîzofrenî (schizophrenia)

v  Nexweşiya Stresê ya Piştî Trawmayê - NSPT (Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD)

v  Bêpergaliya kesayetiyê (personality disorder)

v  Derûnçareserî (psychotherapy)

v  Dermanê derûnî (psychopharmacology)

v  Nirxandina derûnî (psychological assessment)

v  Teşxîs (diagnosis)


Beşa Derûnnasiya Venasînî:


v  Venasîn (cognition)

v  Baldarî (attention)

v  Têgihîştin (perception)

v  Bîr (memory)

v  Bîra demkurt (short-term memory)

v  Bîra demdirêj (long-term memory)

v  Bîra kar (working memory)

v  Fêrbûn (learning)

v  Ziman (language)

v  Çareserkirina pirsgirêkan (problem-solving)

v  Biryardan (decision making)

v  Hişmendî (consciousness)

v  Derhiş (unconscious)

v  Hiş / Zîrekî / Jîrîtî (intelligence)

v  Afiranderî (creativity)


Beşa Derûnnasiya Fîzyolojîk:


v  Noroderûnnasî (neuropsychology)

v  Mêjî (brain)

v  Pergala noronî ya navendî (central nervous system)

v  Norogihîner (neurotransmitter)

v  Hormon (hormone)

v  Xew (sleep)

v  Xewn (dream)

v  Stres (stress)

v  Rîtma zindewerî (biological rhythm)

v  Birçîbûn (hunger)

v  Tî (thirst)

v  Zayendîtî (sexuality)

v  Êş (pain)

v  Hestên sehekan (sensory perception)

v  Kontrol a tevgerê (motor control)


Beşa Derûnnasiya Kesayetiyê:


v  Kesayet (personality)

v  Taybetmendiyên kesayetiyê (personality traits)

v  Modelên kesayetiyê (personality models)

v  Pênc hêmanên mezin (big five factors)

v  Xwebûn (self)

v  Nasnameya takekesî (personal identity)

v  Xwebawerî (self-esteem)

v  Xwe-karîgerî (self-efficacy)

v  Nirxên takekesî (personal values)

v  Cudahiyên takekesî (individual differences)

v  Hêmanên genetîkî (genetic influences)

v  Hêmanên jîngehî (environmental influences)

v  Nirxandina kesayetiyê (personality assessment)

v  Bêpergaliyên kesayetiyê (personality disorders)

v  Tîpên kesayetiyê (personality types)

v  Geşedana kesayetiyê (personality development)


Beşa Derûnnasiya Perwerdehiyê:


v  Hînbûn (learning)

v  Hînkirin (teaching)

v  Handana akademîk (academic motivation)

v  Serkeftina akademîk (academic achievement)

v  Stratejiyên hînbûnê (learning strategies)

v  Cudahiyên fêrbûnê (learning differences)

v  Pirsgirêkên fêrbûnê (learning disabilities)

v  Nirxandina perwerdehiyê (educational assessment)

v  Hînbûna çalak (active learning)

v  Handana akademîk (academic motivation)

v  Serkeftina akademîk (academic achievement)

v  Geşedana zarokan di dibistanê de (child development in school)

v  Têkiliyên mamosteyê-xwendekar (teacher-student relationships)

v  Bernameya perwerdehiyê (curriculum)

v  Perwerdehiya taybet (special education)

v  Geşedana zarokan (child development)

v  Derûniya perwerdehiyê (educational psychology)

v  Bîrdoziyên hînbûnê (learning theories)

v  Hînbûna civakî (social learning)


Beşa Derûnnasiya Kar û Rêxistinê:


v  Derûnnasiya kar (industrial psychology)

v  Derûnnasiya rêxistinê (organizational psychology)

v  Handana kar (work motivation)

v  Têrbûna pîşeyî (job satisfaction)

v  Performansa kar (job performance)

v  Stresa kar (work stress)

v  Serokatî (leadership)

v  Birêvebirina tîmê (team management)

v  Çanda rêxistinê (organizational culture)

v  Guhertina rêxistinê (organizational change)

v  Hilbijartina karmendî (employee selection)

v  Perwerdehiya karmendî (employee training)

v  Nirxandina performansê (performance evaluation)

v  Hevkariya di karî de (workplace collaboration)

v  Etîka kar (work ethics)

v  Şîkarên tîmê (team dynamics)

v  Hevkarî di karî de (workplace collaboration)

v  Xweşbexşandina di kar de (workplace well-being)


Beşa Derûnnasiya Tendirustiyê:


v  Derûnnasiya tendirustiyê (health psychology)

v  Reftarên tendirustiyê (health behaviors)

v  Pêşîlêgirtina nexweşiyê (disease prevention)

v  Pêşvebirina tendirustiyê (health promotion)

v  Stres û tendirustî (stress and health)

v  Serederîkirina bi nexweşiyê re (coping with illness)

v  Piştgiriya civakî (social support)

v  Kalîteya jiyanê (quality of life)

v  Tendirustiya derûnî (mental health)

v  Tendirustiya fîzîkî (physical health)

v  Xwarinên tendirustî (healthy eating)

v  Werzîş (exercise)

v  Xew û tendirustî (sleep and health)

v  Bikaranîna madeyên hişbir (substance use)

v  Rêvebirina êşê (pain management)

v  Stres û nexweşî (stress and illness)

v  Serederîkirina bi nexweşiyên domdar re (coping with chronic illness)

v  Têkiliya derûn-laş (mind-body connection)

v  Bandora hestan li ser tendirustiyê (impact of emotions on health)

v  Piştgiriya civakî û tendirustî (social support and health)

v  Xwarinên tendirustî û derûnnasî (healthy eating and psychology)

v  Werzîş û tendirustiya derûnî (exercise and mental health)


Beşa Derûnnasiya Dadwerî:


v  Derûnnasiya dadwerî (forensic psychology)

v  Profîla tawanbarî (criminal profiling)

v  Şahidiya çavdêr (eyewitness testimony)

v  Nirxandina metirsiyê (risk assessment)

v  Psîkopatî (psychopathy)

v  Derûnnasiya dadgehî (courtroom psychology)

v  Tundiya malbatî (domestic violence)

v  Istismara zarokan (child abuse)

v  Sûcên zayendî (sexual offenses)

v  Derûniya polîsan (police psychology)

v  Derûnnasiya girtîgehê (prison psychology)

v  Nirxandina qanûnî (legal competency)

v  Berpirsyariya tawanî (criminal responsibility)

v  Derûnnasiya qurbanî (victim psychology)

v  Rehabilîtasyona tawanbar (offender rehabilitation)

v  Nirxandina metirsiyê (risk assessment)

v  Derûnnasiya girtîgehê (prison psychology)

v  Tundiya malbatî (domestic violence)


Beşa Derûnnasiya Spor û Performansê:


v  Derûnnasiya sporê (sport psychology)

v  Handana sporê (sport motivation)

v  Xurtiya derûnî (mental toughness)

v  Nîgarîkirin (visualization)

v  Diyarkirina armancê (goal setting)

v  Rêvebirina anksiyeteyê (anxiety management)

v  Xwebaweriya di sporê de (sport confidence)

v  Baldariya di sporê de (sport attention)

v  Lêhûrbûn (concentration)

v  Handana serkeftinê (achievement motivation)

v  Performansa çaktirîn (peak performance)

v  Avakirina tîmê (team building)

v  Geşedana lîstikvanên ciwan (youth athlete development)

v  Vehesîna derûnî (psychological relaxation)

v  Gotina bi xwe re (self-talk)


Beşa Derûnnasiya Zayendê:


v  Nasnameya zayendî (gender identity)

v  Rolên zayendî (gender roles)

v  Stereotîpên zayendî (gender stereotypes)

v  Cudahiyên zayendî (gender differences)

v  Zayenda civakî (social gender)

v  Meyla zayendî (sexual orientation)

v  Cudakariya zayendî (gender discrimination)

v  Wekheviya zayendî (gender equality)

v  Geşedana zayendî (gender development)

v  Tundiya li ser bingeha zayendê (gender-based violence)


Beşa Derûnnasiya Çandî:


v  Derûnnasiya çandî (cultural psychology)

v  Cudahiyên çandî (cultural differences)

v  Nasnameyên çandî (cultural identities)

v  Hevgunciya çandî (cultural adaptation)

v  Şoka çandî (culture shock)

v  Stereotîpên çandî (cultural stereotypes)

v  Nirxên çandî (cultural values)

v  Rêjeyîtiya çandî (cultural relativism)

v  Pirrengiya çandî (cultural diversity)

v  Têkiliyên navçandî (intercultural relations)

v  Derûnnasiya navçandî (cross-cultural psychology)

v  Çand û kesayet (culture and personality)

v  Çand û derûnnasiya anormal (culture and abnormal psychology)

v  Lêkolînên çandî di derûnnasiyê de (cultural research in psychology)


Beşa Derûnnasiya Anormal:


v  Derûnnasiya anormal (abnormal psychology)

v  Nexweşiyên derûnî (mental disorders)

v  Anksiyete (anxiety)

v  Depresyon (depression)

v  Bêpergaliya cemserî (bipolar disorder)

v  Şîzofrenî (schizophrenia)

v  Bêpergaliyên kesayetiyê (personality disorders)

v  Bêpergaliyên xwarinê (eating disorders)

v  Bêpergaliya stresa piştî trawmayê (post-traumatic stress disorder)

v  Bêpergaliyên bikaranîna madeyên hişbir (substance use disorders)


Beşa Derûnnasiya Zarokan:


v  Geşedana zarokan (child development)

v  Bîrdoziya girêdanê (attachment theory)

v  Perwerdehiya zarokan (child rearing)

v  Lîstika zarokan (child play)

v  Geşedana zimênî ya zarokan (child language development)

v  Pirsgirêkên reftarî yên zarokan (child behavioral problems)

v  Zîrekiya zarokan (child intelligence)

v  Geşedana hestî ya zarokan (child emotional development)

v  Tendirustiya derûnî ya zarokan (child mental health)

v  Pirsgirêkên fêrbûnê yên zarokan (child learning disabilities)


Beşa Derûnnasiya Bîrê:


v  Bîra demkurt (short-term memory)

v  Bîra demdirêj (long-term memory)

v  Bîra kar (working memory)

v  Bîra jiberkirî (semantic memory)

v  Bîra rûdanan (episodic memory)

v  Bîra rêbazî (procedural memory)

v  Jibîrkirin (forgetting)

v  Kodkirin (encoding)

v  Vegerandin (retrieval)

v  Xeletiyên bîrê (memory errors)


Beşa Derûnnasiya Hestan:


v  Bîrdoziyên hestan (emotion theories)

v  Hestên bingehîn (basic emotions)

v  Derbirîna hestan (emotional expression)

v  Rêvebirina hestan (emotion regulation)

v  Hişê / Zîrekiya hestî (emotional intelligence)

v  Têgihîştina hestan (emotion perception)

v  Biryardana hestî (emotional decision making)

v  Hestên neyînî (negative emotions)

v  Hestên erênî (positive emotions)

v  Tevliheviya hestî (emotional confusion)


Beşa Derûnnasiya Handanê:


v  Bîrdoziyên Handanê (motivation theories)

v  Handana navxweyî (intrinsic motivation)

v  Handana derxweyî (extrinsic motivation)

v  Hewcedariyên bingehîn (basic needs)

v  Diyarkirina armancê (goal setting)

v  Xwe-rêvebirî (self-regulation)

v  Xwe-bawermendî (self-efficacy)

v  Xwesteka serkeftinê (achievement motivation)

v  Handana civakî (social motivation)

v  Kêmasiya handanê (amotivation)


Beşa Derûnnasiya Pîrbûnê:


v  Geşedana jîndirêj (lifespan development)

v  Pîrbûna serkeftî (successful aging)

v  Guherînên venasînî di pîrbûnê de (cognitive changes in aging)

v  Tendirustiya derûnî di pîrbûnê de (mental health in aging)

v  Têkiliyên civakî di pîrbûnê de (social relationships in aging)

v  Bîr û pîrbûn (memory and aging)

v  Hiş / Zîrekî û pîrbûn (intelligence and aging)

v  Keyfxweşiya jiyanê di pîrbûnê de (life satisfaction in aging)

v  Serederîkirin bi windahiyê re di pîrbûnê de (coping with loss in aging)

v  Xizmetên tendirustiyê ji bo pîran (healthcare for the elderly)


Beşa Derûnnasiya Xewê:


v  Qonaxên xewê (sleep stages)

v  Rîtma rojane (circadian rhythm)

v  Bêpergaliyên xewê (sleep disorders)

v  Xewnên xewê (dreams)

v  Bêxewî (insomnia)

v  Xewa REM (REM sleep)

v  Rêvebirina xewê (sleep management)

v  Bandora xewê li ser bîrê (sleep's effect on memory)

v  Xewa sivik (light sleep)

v  Xewa giran (deep sleep)

v  Bêxewî (insomnia)


Beşa Derûnnasiya Stresê:


v  Bîrdoziyên stresê (stress theories)

v  Çavkaniyên stresê (sources of stress)

v  Bertekên fîzyolojîk ên stresê (physiological stress responses)

v  Bertekên derûnî yên stresê (psychological stress responses)

v  Serederîkirina bi stresê re (coping with stress)

v  Stresa domdar (chronic stress)

v  Stresa trawmatîk (traumatic stress)

v  Rêvebirina stresê (stress management)

v  Bandora stresê li ser tendirustiyê (stress effects on health)

v  Nûşiyana li hember stresê (stress resilience)


Beşa Derûnnasiya Hînbûnê:


v  Bîrdoziyên hînbûnê (learning theories)

v  Hînbûna mercî (conditioning)

v  Hînbûna venasînî (cognitive learning)

v  Hînbûna civakî (social learning)

v  Hînbûna bi serpêhatiyê (experiential learning)

v  Stratejiyên hînbûnê (learning strategies)

v  Cudahiyên takekesî di hînbûnê de (individual differences in learning)

v  Handana hînbûnê (learning motivation)

v  Pirsgirêkên hînbûnê (learning disabilities)

v  Hînbûna xweser (self-directed learning)


Beşa Derûnnasiya Biryardanê:


v  Modelên biryardanê (decision-making models)

v  Biryardana aqilane (rational decision making)

v  Biryardana hestî (emotional decision making)

v  Xeletiyên biryardanê (decision-making biases)

v  Biryardana bi rîsk (risky decision making)

v  Biryardana komî (group decision making)

v  Biryardana etîkî (ethical decision making)

v  Biryardana bilez (quick decision making)

v  Biryardana stratejîk (strategic decision making)

v  Pêşbîniya biryardanê (decision-making prediction)


Beşa Derûnnasiya Afiranderiyê:


v  Bîrdoziyên afiranderiyê (creativity theories)

v  Pêvajoya afiranderiyê (creative process)

v  Kesayetiya afirandar (creative personality)

v  Fikirîna divergent (divergent thinking)

v  Çareserkirina pirsgirêkan bi awayekî afirandar (creative problem solving)

v  Afiranderî û hişî (zîrekî) (creativity and intelligence)

v  Pêşxistina afiranderiyê (enhancing creativity)

v  Astengên afiranderiyê (barriers to creativity)

v  Afiranderiya di kar de (workplace creativity)

v  Nirxandina afiranderiyê (assessing creativity)


Beşa Derûnnasiya Çareserkirina Pirsgirêkan:


v  Qonaxên çareserkirina pirsgirêkan (problem-solving stages)

v  Stratejiyên çareserkirina pirsgirêkan (problem-solving strategies)

v  Fikirîna analitik / ramîna şîkarî (analytical thinking)

v  Astengên çareserkirina pirsgirêkan (problem-solving barriers)

v  Çareserkirina pirsgirêkên civakî (social problem solving)

v  Pêjin di çareserkirina pirsgirêkan de (intuition in problem solving)

v  Xeletiyên di çareserkirina pirsgirêkan de (problem-solving errors)

v  Çareserkirina pirsgirêkên komî (group problem solving)

v  Perwerdehiya çareserkirina pirsgirêkan (problem-solving training)


Beşa Derûnnasiya Ziman:


v  Geşedana zimênî (language development)

v  Bîrdoziyên fêrbûna zimênî (language acquisition theories)

v  Pêvajoya zimanê xwezayî (natural language processing)

v  Duzimênî (bilingualism)

v  Nexweşiyên zimênî (language disorders)

v  Ziman û hizir/raman (language and thought)

v  Pragmatîka zimênî (language pragmatics)

v  Denganî û dengnasî (phonetics and phonology)

v  Teşezaniya zimênî (language morphology)

v  Ristesaziya zimênî (language syntax)

v  Ziman û çand (language and culture)

v  Zimanê nîşan (sign language)


Beşa Derûnnasiya Têgihîştinê:


v  Bîrdoziyên têgihîştinê (perception theories)

v  Têgihîştina dîtbarî (visual perception)

v  Têgihîştina bihîstinê (auditory perception)

v  Têgihîştina laşî (body perception)

v  Têgihîştina kûrahiyê (depth perception)

v  Xapandinên têgihîştinê (perceptual illusions)

v  Têgihîştina tevgerê (motion perception)

v  Têgihîştina rengê (color perception)

v  Têgihîştina dem û cihê (space and time perception)

v  Bandora çandê li ser têgihîştinê (cultural influences on perception)


Beşa Derûnnasiya Dîjîtal:


v  Derûnnasiya medyaya civakî (social media psychology)

v  Derûnnasiya lîstikên vîdyoyê (video game psychology)

v  Serbixwebûna înternetê (internet addiction)

v  Têkiliyên aşopî (virtual relationships)

v  Nasnameya aşopî (virtual identity)

v  Bandora teknolojiyê li ser geşedanê (technology's impact on development)

v  Derûnnasiya zordariya sîberî (cyberbullying psychology)

v  Derûnnasiya e-fêrbûnê (e-learning psychology)

v  Têkiliya mirov-kompûter (human-computer interaction)

v  Ewlehiya sîberî ya derûnî (cyber-psychology security)


Beşa Derûnnasiya Jîngehê:


v  Bandora jîngehê li ser reftaran (environmental impact on behavior)

v  Derûnnasiya parastina jîngehê (conservation psychology)

v  Têgihîştina metirsiyên jîngehî (environmental risk perception)

v  Reftarên jîngeh-dostane (pro-environmental behaviors)

v  Stresa jîngehî (environmental stress)

v  Derûnnasiya bajarvaniyê (urban psychology)

v  Têkiliya mirov-xweza (human-nature relationship)

v  Bandora guherîna avhewayê li ser derûniyê (climate change impact on psychology)

v  Biryardana jîngehî (environmental decision-making)

v  Xweşbextiya jîngehî (ecological well-being)


Beşa Derûnnasiya Evînê û Têkiliyan:


v  Bîrdoziyên evînê (theories of love)

v  Girêdana hestî (emotional attachment)

v  Têkiliyên evînî (romantic relationships)

v  Dilşikestin (heartbreak)

v  Hevjînî (marriage)

v  Têkiliyên navtakekesî (interpersonal relationships)

v  Pevçûnên têkiliyê (relationship conflicts)

v  Cûreyên evînê (types of love)

v  Dilsozî û dilsozînebûn (fidelity and infidelity)

v  Dawiya têkiliyan (relationship dissolution)

v  Derûniya dilşikestinê (psychology of heartbreak)

v  Têkiliyên demdirêj (long-term relationships)

v  Derûniya zewacê (psychology of marriage)

v  Pevçûnên di têkiliyan de (relationship conflict)

v  Hevdilî di têkiliyan de (empathy in relationships)

v  Têkiliyên cinsî (sexual relationships)

v  Têkiliyên ne-evînî (non-romantic relationships)


Beşa Derûnnasiya Trawmayê:


v  Bîrdoziyên trawmayê (trauma theories)

v  Nexweşiya Stresê ya Piştî Trawmayê – NSPT (Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD)

v  Trawmaya zarokatiyê (childhood trauma)

v  Trawmaya şer (war trauma)

v  Trawmaya navnifşî (intergenerational trauma)

v  Tedawiya trawmayê (trauma therapy)

v  Nûşiyana piştî trawmayê (post-traumatic resilience)

v  Piştgiriya trawmayê (trauma support)

v  Trawma û bîr (trauma and memory)

v  Bandora civakî ya trawmayê (social impact of trauma)

v  Trawmaya derûnî (psychological trauma)

v  Serederîkirina bi trawmayê re (coping with trauma)

v  Terapiya trawmayê (trauma therapy)

v  Bandora trawmayê li ser mêjî (trauma's impact on the brain)

v  Trawmaya civakî (collective trauma)

v  Jibîrkirina trawmatîk (traumatic amnesia)


Beşa Derûnnasiya Exlaqî (Sincî):


v  Geşedana exlaqî (moral development)

v  Biryardana exlaqî (moral decision-making)

v  Dilovanî (compassion)

v  Hevdilî (empathy)

v  Dadperweriya civakî (social justice)

v  Nirxên sincî (ethical values)

v  Exlaq û çand (morality and culture)

v  Bîrdoziyên dadperweriyê (theories of justice)

v  Berpirsyariya civakî (social responsibility)

v  Exlaqa zanistî (scientific ethics)

v  Ramandariya exlaqî (moral reasoning)

v  Sincên takekesî (personal values)

v  Bandora çandê li ser exlaq (cultural influences on morality)

v  Tevgera altruîst (altruistic behavior)

v  Egoîzm û exlaq (egoism and morality)

v  Reftara sincî (ethical behavior)

v  Pirsgirêkên exlaqî (moral dilemmas)


Beşa Derûnnasiya Zayendê û Zayendîtiyê:


v  Nasnameya zayendî (gender identity)

v  Rolên zayendî (gender roles)

v  Cudahiyên zayendî (gender differences)

v  Meyla zayendî (sexual orientation)

v  Zayendîtî (sexuality)

v  Zayenda civakî (social gender)

v  Cudakariya zayendî (gender discrimination)

v  Geşedana zayendî (sexual development)

v  Têkiliyên zayendî (sexual relationships)

v  Tendirustiya zayendî (sexual health)


Beşa Derûnnasiya Civakî ya Rexneyî:


v  Bîrdoziya rexneyî (critical theory)

v  Derûniya azadkirinê (liberation psychology)

v  Derûnnasiya feminîst (feminist psychology)

v  Derûnnasiya post-kolonyalîst (post-colonial psychology)

v  Derûniya çînî (class psychology)

v  Derûnnasiya nijadî ya rexneyî (critical race psychology)

v  Derûnnasiya gêre (queer psychology)

v  Derûniya bindestiyê (psychology of oppression)

v  Derûnnasiya civakî ya polîtîk (political social psychology)

v  Derûniya nûşiyanê (psychology of resistance)


Beşa Derûnnasiya Dînî û Manewî:


v  Baweriya olî (religious belief)

v  Serpêhatiyên manewî (spiritual experiences)

v  Derûnnasiya dînî (psychology of religion)

v  Oldarî û tendirustiya derûnî (religiosity and mental health)

v  Medîtasyon û bandorên wê (meditation and its effects)

v  Manewiyat û nûşiyan (spirituality and resilience)

v  Derûniya ateîzmê (psychology of atheism)

v  Baweriyên metafizîkî (metaphysical beliefs)

v  Rêûresmên olî û bandorên wan (religious rituals and their effects)

v  Qeyranên baweriyê (crises of faith)


Beşa Derûnnasiya Seksualîteyê:


v  Geşedana seksî (sexual development)

v  Nasnameya seksî (sexual identity)

v  Meyla seksî (sexual orientation)

v  Reftara seksî (sexual behavior)

v  Pirsgirêkên seksî (sexual problems)

v  Terapiya seksî (sex therapy)

v  Erotîzm û derûnnasî (eroticism and psychology)

v  Zayendîtî û çand (sexuality and culture)

v  Têgihîştina laşî (body image)

v  Perwerdehiya seksî (sex education)


Beşa Derûnnasiya Erênî:


v  Bextiyarî (happiness)

v  Xweşbextî (well-being)

v  Geşbînî (optimism)

v  Hêz û jêhatîbûnên takekesî (personal strengths)

v  Nûşiyan (resilience)

v  Dilxweşiya jiyanê (life satisfaction)

v  Hêvî (hope)

v  Spasdarî (gratitude)

v  Dilovanî (compassion)

v  Geşedana piştî trawmayê (post-traumatic growth)


Beşa Derûnnasiya Jîngehî:


v  Bandora jîngehê li ser reftaran (environmental impact on behavior)

v  Stresa jîngehî (environmental stress)

v  Têkiliya mirov-xwezayê (human-nature connection)

v  Derûnnasiya parastina jîngehê (conservation psychology)

v  Têgihîştina metirsiyên jîngehî (environmental risk perception)

v  Reftarên jîngeh-dostane (pro-environmental behavior)

v  Derûnnasiya bajarvaniyê (urban psychology)

v  Bandora guherîna avhewayê li ser derûniyê (climate change psychology)

v  Xweşbextiya jîngehî (ecological well-being)

v  Biryardana jîngehî (environmental decision-making)


Beşa Derûnnasiya Karîzmayê:


v  Taybetmendiyên kesên karîzmatîk (characteristics of charismatic individuals)

v  Bandora karîzmayê li ser komê (impact of charisma on groups)

v  Karîzma û serokatî (charisma and leadership)

v  Geşkirina karîzmayê (developing charisma)

v  Karîzma û bandora civakî (charisma and social influence)

v  Aliyên neyînî yên karîzmayê (negative aspects of charisma)

v  Karîzma û performansa kar (charisma and job performance)

v  Karîzma di siyasetê de (charisma in politics)

v  Karîzma û medyaya civakî (charisma and social media)

v  Pîvana karîzmayê (measuring charisma)


Beşa Derûnnasiya Qerfî:


v  Bîrdoziyên qerfî (theories of humor)

v  Bandora qerfî li ser tendirustiyê (impact of humor on health)

v  Qerf di têkiliyên civakî de (humor in social relationships)

v  Cureyên qerfî (humors of humor)

v  Qerf û serederîkirin (humor and coping)

v  Geşkirina qerfî (developing a sense of humor)

v  Qerf di karî de (humor in the workplace)

v  Qerf û çand (humor and culture)

v  Qerf û zîrekî (humor and intelligence)

v  Qerfî nebaş (maladaptive humor)


Beşa Derûnnasiya Nû-teknolojiyê:


v  Bandora teknolojiyê li ser reftaran (impact of technology on behavior)

v  Têkiliyên aşopî (virtual relationships)

v  Serbixwebûna dîjîtal (digital addiction)

v  Derûniya medyaya civakî (social media psychology)

v  Nasnameya aşopî (virtual identity)

v  Derûniya lîstikên vîdyoyê (video game psychology)

v  Zordariya sîberî (cyberbullying)

v  E-fêrbûn û derûnnasî (e-learning and psychology)

v  Hevkariya mirov-makîne (human-machine interaction)

v  Ewlehiya sîberî ya derûnî (psychological cybersecurity)


Beşa Derûnnasiya Hişê Çêkirî-HÇ:


v  Hişê çêkirî - HÇ û derûnnasî (AI - artificial intelligence and psychology)

v  Hînbûna makîneyan (machine learning)

v  Pêvajoya zimanê xwezayî (natural language processing)

v  Dîtina kompûterê (computer vision)

v  Torên noronî yê çêkirî (artificial neural networks)

v  HÇ û biryardan (AI and decision making)

v  Etîka HÇ (AI ethics)

v  HÇ û hestî (AI and emotions)

v  HÇ û derûnnasiya klînîkî (AI and clinical psychology)

v  Pêşbîniyên derûnî bi HÇ (psychological predictions with AI)


Beşa Derûnnasiya Dîrokî:


v  Dîroka derûnnasiyê (history of psychology)

v  Dibistanên derûnnasiyê (schools of psychology)

v  Kesayetiyên girîng di derûnnasiyê de (important figures in psychology)

v  Geşedanên sereke di derûnnasiyê de (major developments in psychology)

v  Derûnnasî di serdema nûjen de (psychology in the modern era)

v  Bandora çandî li ser geşedana derûnnasiyê (cultural influences on psychology development)

v  Derûnnasî û felsefe (psychology and philosophy)

v  Derûnnasî û zanistên din (psychology and other sciences)

v  Guherînên paradigmayê di derûnnasiyê de (paradigm shifts in psychology)

v  Siberoja derûnnasiyê (future of psychology)


Beşa Derûnnasiya Hestî:


v  Bîrdoziyên hestan (emotion theories)

v  Derbirîna hestan (emotional expression)

v  Rêvebirina hestan (emotion regulation)

v  Hestên bingehîn (basic emotions)

v  Hişê / Zîrekiya hestî (emotional intelligence)

v  Têgihîştina hestan (emotion perception)

v  Hest û biryardan (emotions and decision making)

v  Hestên neyînî (negative emotions)

v  Hestên erênî (positive emotions)

v  Hest û çand (emotions and culture)


Beşa Derûnnasiya Civakî:


v  Bandora civakî (social influence)

v  Helwestên civakî (social attitudes)

v  Pêşdarazî û cudakarî (prejudice and discrimination)

v  Qalibgir / Stereotîp (stereotypes)

v  Hevahengiya civakî (social conformity)

v  Têkiliyên navtakekesî (interpersonal relationships)

v  Şîkarên komê (group dynamics)

v  Serokatî (leadership)

v  Hevdilî û dilovanî (empathy and compassion)

v  Bîrdoziya nasnameyê ya civakî (social identity theory)

v  Tebayî/Konformîzm (conformity)

v  Binfermanî / Îtaet (obedience)

v  Berpirsyariya civakî (social responsibility)

v  Pêşdarazî (prejudice)

v  Cudakarî (discrimination)

v  Nasnameya civakî (social identity)

v  Hevdilî (empathy)

v  Cudakarî (discrimination)

v  Nasnameya civakî (social identity)


 Derûnnasî (psychology), weke zanista derûniya mirovî, li ser pêvajoyên derûnî, reftarî (behavior), û têkiliya di navbera mirov û jîngeha wî de radigihîne. Ev zanist ji bo têgihiştina ka mirov çawa difikire, hîs dike û tevgera xwe çawa birêkûpêk dike, gelek mijarên cihêreng vedikole. Di vê nivîsê de, em ê li ser hin pêvajoyên sereke yên derûnî û girîngiya wan bisekinin.


Hişmendî (Consciousness)

Hişmendî, ji bo hayjîbûna mirov ji xwe û jîngeha xwe tê bikar anîn. Ev pêvajoyek sereke ya derûnî ye ku di her demê de di jiyana rojane de tê bikar anîn. Mînak, dema ku hûn xwarinê dixwin an jî bi kesekî re diaxivin, hûn di asta hişmendî de ne.


Binhişî (Subconscious)

Binhişî ji bo pêvajoyên derûnî yên ku ne di asta hişmendiyê de ne, lêbelê dikarin bi hêsanî bêt bîra mirov, tê bikar anîn. Mînak, bîranînên zarokatiyê an hestên ku hûn bi awayekî bêhişî hîs dikin, dikarin di binhişiyê de bin.


Derhişî (Unconscious)

Derhişî, ji bo pêvajoyên derûnî yên ku ji hişmendiya mirov dûr in û bi awayekî nehênî bandorê li reftarên mirovî dikin, tê bikar anîn. Sigmund Freud, yek ji damezrînerên derûnnasiyê, wisa bawer dikir ku gelek reftarên mirovî ji hêla derhişiyê ve têne birêkûpêk kirin.


Hest (Emotion)

Hest, ji bo rewşên derûnî yên wekî kêf, xem, tirs, an hezkirin tê bikar anîn. Hest bandorek mezin li ser reftarên mirovî dikin û dikarin ji hêla bîranînan ve bêt teşwîqkirin. Mînak, hestek xemgîn dikare bandorê li biryardanên mirovî bike.


Bîr (Memory)

Bîr, ji bo tomarkirina, parastina û vegerandina agahiyan tê bikar anîn. Bîranîn dikarin ji hêla hestan ve bêt bandorkirin. Mînak, bîranînek xweş dikare hestek kêfxweşiyê bi xwe re bîne, û bîranînek xemgîn dikare hestek xemgînî bi xwe re bîne.


Ramandin (Thinking)

Ramandin, ji bo çareserkirina pirsgirêkan, biryardanên mantiqî û afirandina ramanên nû tê bikar anîn. Ev pêvajoyek sereke ya derûnî ye ku di her qada jiyana mirovî de tê bikar anîn. Mînak, dema ku hûn ji bo pirsgirêkek çareseriyekê digerin, hûn di asta ramandinê de ne.


Fêrbûn / Hînbûn (Learning)

Fêrbûn, ji bo guhertina reftaran bi dîtina tecrubeyên nû tê bikar anîn. Ev pêvajoyek sereke ya derûnî ye ku ji bo pêşveçûna mirovî gelek girîng e. Mînak, hînbûna zimanekî nû an jî hînbûna şîretên nû yên teknolojîk.


Handan (Motivation)

Handan, ji bo teşwîqkirina mirovî ji bo kirina karekî tê bikar anîn. Ev pêvajoyek sereke ya derûnî ye ku bandoreke mezin li ser reftara mirovî dike. Mînak, handana ji bo bidawîkirina projeyek an jî bidestxistina armancekê.

 Çavkanî

1- https://dictionary.apa.org/ 

2- Kovara Derûnnasiyê Psychology Kurdî


Comments

Popular posts from this blog

Welatparêzê hêja, Apo (Osman Sebrî)

  Apo : Tu çi dixwazî bipirsî ez ê ji te ra bersivekê bidim. A. : Em ji xwe ra bipeyvin. Apo : Em bipeyvin, serçava.   Bi tevahî şîreta min ji hemî Kurdan ra ev e ku em şerê hev nekin. Tu carî nayê bîra min û nakeve 'eqlê min ku miletek gî li ser fikrekê here . Gava here, me'na xwe keriyek pez e, ne tiştekî din e . Divê em her kes bi fikra xwe xizmetê welatê xwe bikin. Rêya xizmetê welat ev e ku em şerê hev nekin. Yek dikare mîna te nefikire, tu jî dikarî mîna wî nefikirî. Ne şert e ku bibê: "Na, illa bila mîna min bifikire, ya bila mîna ê din bifikire". Bila mîna xwe bifikire, lê ji bo welatê xwe û ji zarokên xwe ra dîsa ez vê wesiyetê dikim: "Wek xwe bifikirin, bes xizmetê welatê xwe bikin, bi 'eqlê xwe û bi fikra xwe". Gava ez bînim merivekî mecbûr bikim ku were mîna me bifikire, ew fikra ne tiştekî rast e. Lê, mîna xwe bifikirin. Em dikarin bêjin: "Ji me ra baş be, xirabiya me meke, bira em birayê hev bin". Eva mumkun e. Lê, a keti...

DERÛNNASÎ (PSYCHOLOGY)

  Derûnnasî lêkolîna zanistî ya hiş (mind) û reftarê (behavior) ye. Mijarên wê tevger, reftar û diyardeyên hişmendî (conscious phenomena) û derhişî (unconscious phenomena) ên mirov û ajalan û pêvajoyên hiş (mental processes) ên weke ramandin (thoughts), hest (feelings), nihiçk (drive) û handanê (motives) vedihewîne. Derûnnasî dîsîplîneke akademîk a berfireh e ku sînorên wê sînorên zanistên xwezayî (natural sciences) û civakî (social sciences) derbas dike. Derûnnasên zindewerî (biological psychologists) hewl didin ku taybetmendiyên derketî yên mêjî fêm bikin û vê dîsîplînê bi zanista mêjî norozanistê (neuroscience) ve girê bidin. Weke zanyarên civakî (social scientists), armanca derûnnasan jî ew e ku tevger û reftarên takekesan (individuals) û koman fêm bikin. Pisporekî pîşeyî an jî lêkolerek ku di vê dîsîplînê de dixebite weke derûnnas (psychologist) tê binavkirin. Hin derûnnas dikarin weke zanyarên reftarî (behavioral scientists) an jî zanyarên venasînî (cognitive scientists) ...

ŞÊX SEÎDÊ KAL Û DERÛNHÊZÎ

Destpêk Di dîroka neteweyên bindest de, serok û rêberên neteweyî xwedî roleke taybet û girîng in di avakirina hişmendiya neteweyî û geşkirina tevgerên rizgarîxwaz de. Di nav kurdan de jî serokên wekî Şêx Seîd, bi mêrxasî û dilsoziya xwe, bûne stêrkên geş ên dîroka kurd û Kurdistanê. Lêbelê, çîroka şêxê me tenê ne çîroka serkeftin û qehremaniyê ye, herwiha çîroka êş, xwefiroşî û nakokiyên navxweyî ye jî. Ev rewş, di derûniya civaka kurdî de birînên kûr û giran çêkirine ku heta îro jî bandora wan li ser civaka kurdî heye. Di vê nivîsê de, em ê hewl bidin ku ji hêla derûnî ve rewşa pîr û pêşengên kurd Şêx Seîdê kal li ser civakê binirxînin ku çawa wî di serdema xwe de li hember pergala serdest serî hildaye û di dawiyê de bûye semboleke berxwedanê di nav kurdan de. Herwiha em ê li ser wê yekê jî rawestin ku çawa civaka kurdî îro li hember vê mîrateya dîrokî û derûnî radiweste û çawa ev yek bandorê li ser siberoja kurdan dike. Di dîroka kurd û Kurdistanê de kesayetiyên hêja û girîng g...