Brahîmê Alûcî براھیمێ ئالووجی

Destpêk Di çarçoveya zanistên fêrbûnê de, pirsîn tenê wekî amûreke ji bo wergirtina agahiyê an nirxandina zanînê nayê dîtin. Lêkolînên nûjen nîşanî me dane ku pirs dikarin di pêvajoya fêrbûnê de roleke stratejîk bilîzin, bi taybetî dema ku bi rêbazên wekî pêş-pirsîn (pre-questioning) ve têne bikar anîn. Pêş-pirsîn teknîkek fêrbûnê ye ku tê de fêrbûyan berî rastekirina naveroka nû bi kereste û materyalê re, hewil didin bersivên pirsan ên li ser wê mijarê texmîn bikin. Ev stratejî bandora pêş-pirsînê (pre-questioning effect) çêdike û hêz û şiyana bîranîn, têgihiştinê û girêdana zanînê bi awayekî berz bilind dike. Lêbelê di pratîkê de, pirsên kalîteyê bi hêsanî berdest nînin. Mamoste, dem û çavkaniyên girîng hewce ne ji bo dîzayna pirsên guncav, û fêrbûnên takekesî dema ku li ser mijareke nenas dixebitin, dikarin di çêkirina pirsan de bi pirsgirêkan re rûbirû bibin. Di vê çarçoveyê de, HÇya Çêker (Generative AI) û Modelên Zimanê Mezin – MZM (Large Language Models - LLMs) wekî çarese...

Destpêk   Habûran ne tenê rûdanên meteorolojîk in; ew rûdanên jiyanî yên mezin in ku bi yekcarî hemû sînorên ewlehiya mirov xera dikin/dişkînin. Di çend saetan de, bayê bi lezê 250 km/saetê dikare malan hilweşîne, darên sed salî bi kokên wan ve rake, bajarên mezin di bin avê de bihêle û bi mîlyonan mirov bêmal, bêkar û bêhêvî bihêle. Lê ya herî giran ew e ku ev wêranî tenê bi çavên laş nayê dîtin. Piştî ku av diçe û kamerayên televizyonê jî diçin, li wir dimîne êşeke kûr a bêdeng: êşa hiş, derûn, giyan, ruh, can û dil.   Lêkolînên li ser habûranên mezin ên wek Katrina (2005), Maria (2017), Sandy (2012), Harvey (2017) û Ian (2022) bi awayekî zelal nîşanî me didin ku bandorên derûnî û giyanî yên van karesatan pirî caran ji ziyan û zirarên fîzîkî bi rêjeyeke mezintir demdirêj dibin. Hin kes piştî 5–10 salan hê jî bi bîranînên ji nişka ve, bi tirsên şevê û bi hesta “ez ê cardin winda bibim/bikim” re dijîn. Ev nivîs ne tenê li ser wê yekê ye ku habûran çawa hişê mirov dibe, l...

Hişê Çêkirî – HÇ (Artificial Intelligence – AI) Dema ku em li Hişê Giştî yê Çêkirî – HGÇ dinêrin, em dibînin ku hêviyên me yên ji bo siberojê zêde dibin û potansiyeleke mezin a veguherînê li pêşiya me ye. Ev teknolojiya nû mîna vekirina kilîta qonaxeke nû ya kapasîteya mirovî xuya dike. Cihaneke wisa tê ber çavan ku tê de makîne ne tenê weke amrazên sade yên ku me çêkirine xuya dikin, lê weke hevkarên rastîn ên ku dikarin di afirandinê, nûjeniyê, vedîtinê û çareserkirina pirsgirêkan de bi me re hevkariyê bikin. Ev qonaxa nû ya teknolojiyê me ber bi cihaneke wisa dibe ku tê de makîne ji şopandina fermanan û daxwazên sade yên ku em ji wan re dişînin wêdetir diçin û dikarin bi xwe bifikirin, biryaran bidin û li gorî rewşan xwe adapte bikin. Di bingeha vê potansiyela mezin de, em dibînin ku şiyana Hişê Giştî yê Çêkirî ya analîzkirina daneyan û xebitandina wan bi awayekî gelekî zêdetir ji kapasîteya mirovî heye. Ev makîne dikarin di demeke gelekî kurt de mîlyonan daneyên kompleks analîz...

Destpêk Derûnkolînerî, hemû bêçaretî, kemasî û pirsên girîng ên derûnî yên mirovan bi zaroktiya wan ve girêdide. Bi taybetî jî ku temenê wan di navbera 0-6 salan de be, radeya dijwariyê bilindtir dibe. Li gorî derûnkolîneriyê, bingeha nasname, xwebûn, ezî (ego), kesayet, xwe-rêzdarî (self-esteem) û şexsiyet (character) di serdema zaroktiyê de tê avêtin. Dîsa bingeha têkûziya hestan (sense of completeness) jî di van salan de tê avêtin. Derûnkolîner dibêjin ku eger ev di van salan de pêk neyê, di seranserê jiyana xwe de em ê rastî gelek pirsgirêkên derûnî bên û pir zehmetiyan bikişînin. Ev jî girîngiya jiyana zaroktiyê dide xuyakirin. Bi rastî jî dema ku em li xwe difîkirin, gelek tiştên ku hatine serê me em zû ji bîr dikin, lê tiştên zaroktiyê zûbizû ji bîra mirov naçin; weke ku di mîreyekê de xuya bikin, li ber çavên mirov in. Têgehên Bingehîn Pir caran têgehên xwebûn, ezî, şexsiyet, nasname û kesayetî li şûna hevdu tên bikaranîn. Lê gava ku em hinekî hûr û kûr li ser bifîkirin...