Brahîmê Alûcî براھیمێ ئالووجی

Anomî, di vê serdema ku medyaya civakî jiyana me dorpêç kiriye de, têgeheke bingehîn e ku divê em fêm bikin û têbigihêjin. Bi kurtasî, anomî tê wateya jihevketina rêbazên civakî û têkçûna têkiliyên di navbera mirovan de. Di encama vê rewşê de, mirov hesta xwebûn û aîdiyetê winda dikin û xwe ji civakê dûr dixin/dibînin. Di serdema dîjîtal a îro de, em weke mirovahiyê rastî veguherîneke radîkal tên ku di dîrokê de mînakê wê pir kêm hatine dîtin. Cîhana me êdî ne ew cîhana berê ye ku sînorên wê diyarbûn û mirov dikarîbû bi hêsanî cihê xwe tê de bibîne. Îro, di nav pêlên bêdawî yên agahiyan de, rastî û nerastî, heqîqet û derew tevlihev bûne. Her roj, bi hezaran nûçe, wêne û vîdiyo ji ekranên me diherikin û her yek ji wan hewl dide ku bala me bikişîne, mejiyê me dagir bike û perspektîfa me ya li ser cîhanê biguherîne. Di vê tevliheviyê de, derûniya civakî û têkiliyên mirovî jî bi awayekî kûr tên veguhertin. Medyaya civakî ku soz û peyman dabû dê mirovahiyê bîne cem hev û têkiliyên civakî xu...

(Ceribandinek) DESTPÊK Di dîroka mirovahiyê de, serpêhatiya her neteweyeke bindest cihekî taybet digire. Lê belê, di nav van serpêhatiyan de, ya gelê kurd xwedî taybetmendiyên cihêreng e. Ev cudahî ne tenê ji dirêjahiya dema bindestiyê tê, lê ji kûrahiya bandora wê ya li ser derûn û giyanê civakê jî tê. Di vê nivîsê de, em ê hewl bidin ku van taybetmendiyan bi aliyên wan ên derûnî, civakî û dîrokî ve binirxînin û têkiliya wan a bi hev re bibînin. Milet û neteweyên bindest hertim di nav qedexeyên derûnî û giyanî de dijîn. Lê çîroka me kurdan cuda hatiye nivîsîn. Em kurd, wekî çiyayên xwe, hertim li hemberî bahoz û zivistanên dijwar têkoşiyan û disekinin. Ji ber vê yekê, derûniya me jî cudatir e. Ne tenê zanisteke sar, lê agirek di nav me de heye ku hertim dixwaze xwe bişewitîne û ji nû ve vejîne. Her birîn, her kul, parçeyek ji dîroka me ye. Neteweya me hertim di nav şer û aramiyê, êş û hêviyê de jiyaye. Mixabin, trawmayên me yên dîrokî bi êş û zilmê têne pênasekirin. Ev çîroke...

DERÛNNASIYA KONTROLKIRINA RAMANÊ Û ŞÛŞTINA MÊJÎ Destpêk Di sala 1956an de, Dr. Joost Abraham Maurits Meerlo berhemeke girîng a bi navê "The Rape of the Mind: The Psychology of Thought Control, Menticide, and Brainwashing" weşand. Ev kitêb ku bi kurdî weke "Destdirêjkirina ser Aqil: Derûnnasiya Kontrolkirina Ramanê, Têkdana Mêjî û Şûştina Mêjî" tê wergerandin, bû yek ji berhemên bingehîn di warê derûnnasiya civakî û siyasî de. Dr. Meerlo, bi ezmûna xwe ya weke penaberekî Holandî di bin dagirkeriya Naziyan de, xwestiye bandora rejîmên otokrat û totalîter li ser derûna mirov binirxîne. Ev xebat di serdema Şerê Sar de hate nivîsîn, dema ku tirs û zextên siyasî li seranserê cîhanê belav bûbûn. Di vê serdemê de, geşedaneke berbiçav di bikaranîna teknîkên kontrolkirina derûnî ji aliyê dewletên totalîter ve çêbû. Ev rewş rengvedana nîgeraniyeke cîhanî bû derbarê wê de ka çawa rejîman zanist û derûnnasî ji bo gihîştina armancên xwe bikar dianîn. Naveroka Bingehîn M...

Hişê Giştî yê Çêkirî – HGÇ (bi îngilîzî:  Artificial General Intelligence  – AGI), pergalek hişê madeyan e ku dikare hemî karên fikr û ramanî yên ku mirov dikare bîne cih, bi eynî awayî û bi awayekî serbixwe, pêk bîne. Ev tê wateya ku HGÇ ne tenê ji bo karekî taybetî hatî çêkirin e, lê dikare di warên cihêreng de jî bixebite û fêr bibe, weke mirov. HGÇ dikare bi awayekî serbixwe birame, pirsgirêkan çareser bike û ji bo karên nû fêr bibe, bêyî ku ji hêla mirovan ve were program kirin. Cudahiya di navbera HGÇ û Hişê Taybetî yê Çêkirî (HTÇ) de Hişê Taybetî yê Çêkirî (HTÇ, bi îngilîzî:  Narrow AI ), pergalên hişê madeyan in ku ji bo karekî taybetî hatine çêkirin. Mînak: Pergalên Nasîna Axaftinê:  Weke Siri, Alexa an Google Assistant. Pergalên Şofêrê Xweber:  Weke teslaya Tesla. Robotên Pîşesaziyê:  Ji bo karên weke montajkirina parçeyan. Ev pergal tenê ji bo karekî taybetî têne çêkirin û nikarin di warên din de jî bixebitin. Lê H...