R A M A N
R A M A N1
« Di navber afirîn2 û vaca bûnê de »
Raman di binatîya xwe de du celebin: xweser û riçder. Ramana xweser ew e ku havila mêjû, zanîn û tecriba mirov e, û ji hevyarîya wan çar dibe. Herçî ramana riçder, riça wê ji derve, yanê ji alî hinekên jîrtir ve tê û di serê mirov de tête çandin. Ev celeb raman, goreyî xurtîya xwe di can û gîyan de cih digire, paşê kirin, an anînciha wê ji mirov re dibe kameke bingehî.
Raman xweser dibe, riçder dibe, bi qasî kûrahîya ku di can û gîyan de rehên xwe berdane, şopîne xurt li ser jîna mirov dihêle. Çi dema ramanê, di can û gîyan de cih girt, derxistina wê gelekî dijware. Heke hilkirê wê ji çandîyê wê ne xurtir be, an jî canê ku ramanê tê de riç berdayî ne qelstir be, an ramangîr3 ne zana û azadîperest be, ne mikûne ku bikarî ramanekê di canê ramangîr de bi derxî.
Bê şik raman tiştine demdarin û ne herhe4 ne. Raman ji bo rewşekê, dozekê an demekê ji mêjûyekî çar dibe, û ji bo wê rewş, doz û demê bi kêr tê.
Ramana ku ji bo rewşekê çak be, ji rewşeke din re ne çak e, a ku ji bo dozekê baş, ji dozeke dîtir re ne baş dibe, a ku ji bo demekê rind, demeke din kirêt dibe. Ji lewre em nikarin ji ramanê re rûçikekî herhe bidin. Çi gava rewş, doz an dem, hate guhartin, raman jî hîdî hîdî bihayê xwe wenda dike û berî dide mirinê; di cihê ku baş bû de, ne baş dibe û di warê ku kar bû de dibe xisar.
Raman çawan vaca dibe5
Ramana ku hergav vaca bûye, û vaca dibe, û mikûna vaca bûna wê heye, ramana riçdere. Li jor me ji bo çarbûna ramanê sê halet dabûm xuya kirin; rewş, doz û dem. G ava haletê ku raman jê çar bûye hate guhartin, bihayê xwe wenda dike û roj bi roj ber ve mirinê diçe û dimire. Ramana mirî heke neyê berdan, wek cendekê mirî ku binax ne bûye bîn dikevê, û dibe sebebê gelek nexweşîyan.
Yê ku naxwaze qîma xwe bi vê rastîya han bîne tenê ramangîrê nezan ê ku ji ramaneke xweser bêpare. Ji ber ku nikare ramaneke mezin û hêja di serê xwe yê biçûk û bêkêr de bi cih bike, bi herdu destan bi wê ramana kevin û 'vaca digire. Wek mirovê ku nikare ji xwe re avahîyeke baş av a ke, newêre dev ji xirçikê6 ku bi ser de hilweşîye berde û herre li ber baranê raweste.
Heya ramangîr bikare xwe razî bike,
a rastir, xwe bixapîne, ji bo ku durvekî
nuh bide ramanê, hin tişt bi ser ve zêde
dike. Wek mirovê ku kumê xwe ê kevin û perritî
bi pirtaline reş û sor û zer pîneke, nizam ew kum çiqas kirêt dibe?! Cava raman
kete durvekî din, û zedeyî jê çê
bûn, dibe ramaneke vaca.
Ji ber ku raman
wek tacan tiştine giranbiha ne, pîne pê nakevin. Nemaze ku paresteyên
ramanê nezan bin,û pînekerên w
êne jêhatî
bin, raman di v aca
bûnê de durveki pirr kirêt distîne. Ew
ramana ku piştî derbas bûna nîrê (1) ew afirandî bi durvê
xwe yê pêşîn berî dabû kirêt bûnê, dema durvê wê tête guhartin bi carekê tirş û tehl
dibe. Bi qasî ku rêya qencîyê bû, dibe rêya xerabî û kambaxîyê.
Ji ber ku raman hêdî hêdî kirêt dibe, heke ramangîr ne jîr û zana be, bîra kirêtbûna ramana ku pê girtî nabe û xisarên ku ji vaca bûna ramanê tên ji sebebine din dizane. Her û her qencîyên ku ji roja pêşîn ji ramanê hatine, dide ber çavên xwe û naxwaze jê bi dûrkeve.
Wek kesê ku xoşewîstekî1 wî bimire û nexwaze cen- dekê wî veşêre. Bêhna kirêt a ku ji c'endek tê ji sebebine din bizane û her xweşî, qencî û çelengîya xoşewîstê mirî
bîne ber çavên xwe û xwe bi wê bixapîne! . .
Mafir em bav û dîyên xwe ên mirî binax dikin, divê em bi ramanên mirî negirin û wan jî binax bikin, Ji bo lcesên xweş ne raste bi ramanên mirî bigirin. Rahîştina ramanên mirî bê ku me bikuje bi kêrî tiştekî nayê.
1 Raman. fikre.
2 Afirîn. çar bûn xuliqîn.
3 Ramangîr. Kesê ku bi fikrekê bavver dibe û pê digire.
4 Herhe. tiştê ku her hebe, daîmî.
5 Ramana vaca. fikra ku
dema wê dibore û durvê wê tête
guhartin, fikra ters-
6 Xirçik. avahîya ku hîşkeber çê dibe* bcrgav beri ji hilwêşinê
ye
1 xoşewîst. berdilî, eziz.
Comments
Post a Comment